Sprawozdanie z seminarium
"Styk systemów kolejowych 1435/1520 mm.
Interoperacyjność, Standaryzacja, Certyfikacja."

Rozwój europejskiej gospodarki w znacznym stopniu zależy od sprawnego systemu komunikacyjnego, który powinien zapewnić bardzo efektywną logistykę towarów i przewóz osób zarówno w ruchu krajowym, jak i międzynarodowym. Szczególnym wyzwaniem jest zapewnienie sprawnego transportu pomiędzy systemami kolejowymi 1435 mm a 1520 mm. Pokonanie barier technicznych, organizacyjnych i prawnych umożliwiłoby wzrost roli transportu kolejowego w wymianie towarowej wschód - zachód.
Nie dysponujemy odpowiednią infrastrukturą ani taborem przystosowanym do bezproblemowego pokonywania granicy pomiędzy systemem kolejowym 1435 mm powszechnym w Europie Zachodniej i Środkowej, a systemem 1520 mm istniejącym w krajach Europy Wschodniej i Azji.

W dniach 11-12 października 2005 roku odbyło się w Gdańsku międzynarodowe seminarium pod nazwą "Styk systemów kolejowych 1435 / 1520 mm. Interoperacyjność, Standaryzacja, Certyfikacja." Jego celem było przybliżenie tej tematyki przedstawicielom kolejnictwa z zainteresowanych krajów.

Głównymi organizatorami seminarium było Stowarzyszenie na rzecz Interoperacyjności i Rozwoju Transportu Szynowego w Polsce (SIRTS) oraz ASTE Sp. z o.o. Współorganizatorzy seminarium to: Europejskie Zrzeszenie Przemysłu Kolejowego (UNIFE), Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa (CNTK), Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji (SITK), Stowarzyszenie Elektryków Polskich (SEP) oraz Międzynarodowe Targi Gdańskie. Seminarium nie mogłoby się odbyć bez współpracy z Międzynarodowym Związkiem Kolei (UIC) i Organizacji Współpracy Kolei (OSZhD). Dostawca kabli i przewodów oraz osprzętu kablowego dla kolejnictwa - ASTE Sp. z o.o. była również strategicznym sponsorem seminarium.

O randze omawianej problematyki najlepiej świadczy fakt, że w seminarium uczestniczyli przedstawiciele najważniejszych instytucji i organizacji kolejowych z Unii Europejskiej, przedstawiciele instytucji badawczych i certyfikacyjnych z Ukrainy i z Federacji Rosyjskiej oraz przedstawiciele PKP SA i kolei litewskich.



W pierwszym dniu obrad zgromadzonych gości powitał pan Andrzej Wach, Prezes Zarządu PKP SA.


od lewej:
Pan Drewin Nieuwenhuis (UNIFE),
Pan Gabriele Maffei (UIC),
Pan Andrzej Wach (PKP SA),
Pan Adam Wielądek (ERA),
Pan Kalman Somodi (OSZhD)


Sesja i prowadzona przez pana Adama Wielądka (doradcę Ministra Infrastruktury RP, członka Rady Zarządzającej Europejskiej Agencji Kolejowej ERA) była poświęcona ocenie stanu obecnego i perspektyw rozwoju współpracy pomiędzy systemami kolejowymi 1435 mm i 1520 mm.
Pan Kalman Somodi (Sekretarz Generalny OSZhD) wygłosił referat na temat możliwości rozwoju i wyzwań euroazjatyckiego transportu kolejowego. Wystąpienie pana Somodi uzmysłowiło wielu uczestnikom seminarium skalę i zakres operacji prowadzonych w państwach zrzeszonych w OSZhD (27 krajów członkowskich, 276.000 km linii kolejowych, ponad 2.000.000 wagonów towarowych).
Pan Drewin Nieuwenhuis (Dyrektor UNIFE) omówił rolę i zadania Europejskiego Stowarzyszenia Przemysłu Kolejowego (UNIFE). Pan Nieuwenhuis przedstawił również założenia Globalnego Systemu Certyfikacji Dostawców dla Kolei (IRIS) - inicjatywy mającej na celu opracowanie globalnego systemu oceny dostawców komponentów i podzespołów. Podstawą dla systemu IRIS będzie certyfikacja zgodna z normami serii ISO 9000 uzupełniona wymaganiami specyficznymi dla rynku kolejowego. Pełne wdrożenie tego systemu jest planowane na rok 2009.



od lewej:
Pan Vytautas Kinderis (DG TREN),
Pan Gabriele Maffei (UIC),
Pan Adam Słupczyński (CNTK),
Pan Marek Pawlik (CNTK)

W sesji II prowadzonej przez pana Adama Słupczyńskiego (Dyrektora Naczelnego CNTK) dyskutowano na temat interoperacyjności kolei i standaryzacji technicznej w Unii Europejskiej.
Pan Gabriele Maffei (Dyrektor ds. Technologii i Systemów UIC) przedstawił problematykę środków technicznych niezbędnych do płynnego połączenia operacyjnego systemów kolejowych o różnych szerokościach torów.
Pan Vytautas Kinderis (Menadżer ds. Projektów w ERA) przedstawił rolę i zadania Europejskiej Agencji Kolejowej oraz dotychczasowe osiągnięcia i przyszłe zadania związane z rozwojem Technicznych Specyfikacji Interoperacyjności (TSI).
Pan Vytautas Kinderis przedstawił również stanowisko Dyrektoriatu Generalnego Komisji Europejskiej ds. Energii i Transportu (DG TREN) w sprawie nowych europejskich ram prawnych dla kolejnictwa.
Pan dr Marek Pawlik (Dyrektor ds. Interoperacyjności w CNTK) szeroko zreferował zasady oceny zgodności i przekazywania do eksploatacji produktów kolejowych w odniesieniu do nowego podejścia w legislacji Unii Europejskiej.

od lewej:
Pan Kalman Somodi (OSZhD),
Pan Yuri W. Domin (Kijowski Uniwersytet Transportu, Ekonomii i Technologii),
Pan Anatoly V. Donczenko,
Pani Lidia I. Kopczugowa


Sesja III prowadzona przez pana Kalmana Somodi'ego była poświęcona systemom i praktyce w zakresie oceny zgodności technicznej w państwach systemu kolejowego 1520 mm, roli i pracom normalizacyjnym OSZhD oraz stanowi obecnemu regulacji prawnych w Rosji i na Ukrainie.
Pani Lidia I. Kopczugowa z Wszechrosyjskiego Państwowego Instytutu Badawczego Transportu Szynowego z Moskwy omówiła regulacje techniczne i zasady standaryzacji w systemach kolejowych 1435 mmi 1520 mm jako instrumentu zabezpieczenia interoperacyjności w Federacji Rosyjskiej.
Pan prof. dr nauk technicznych Yuri W. Domin z Kijowskiego Uniwersytetu Transportu, Ekonomii i Technologii, (Doradca Ministra Transportu i Komunikacji Ukrainy) omówił problemy techniczne integracji środków transportu systemów kolejowych 1435 mm i 1520 mm.
Pan dr Anatoly V. Donczenko, Dyrektor Ukraińskiego Państwowego Instytutu Budowy Wagonów szeroko przedstawił sytuację bieżącą i perspektywy standaryzacji i oceny zgodności taboru szynowego systemów kolejowych 1435 mm i 1520 mm.



Pan Ryszard Suwalski (PKP CARGO SA)

O ile w pierwszym dniu obrad koncentrowano się na problemach prawych i organizacyjnych interoperacyjności pomiędzy systemami kolejowymi 1435 mm i 1520 mm, to drugi dzień był poświęcony zagadnieniom technicznym i inżynierskim.
Pan dr Ryszard Suwalski, Dyrektor projektu SUW 2000 z centrali PKP CARGO SA wyczerpująco omówił techniczne aspekty konstrukcji zestawu przestawnego SUW 2000 w porównaniu z innymi konstrukcjami stosowanymi na styku systemów kolejowych o różnych szerokościach torów (konstrukcja hiszpańska, niemiecka i bułgarska). Pan dr Suwalski podkreślił jak duży wpływ na płynność i efektywność przewozów miałoby upowszechnienie stosowania zestawu przestawnego SUW 2000.

Pan Andrzej Chmielewski, Kierownik Działu Badań i Rozwoju z Fabryki Urządzeń Mechanicznych
KAMAX SA przedstawił urządzenia cięgłowo-zderzne do wagonów w komunikacji wschód-zachód (zderzaki elastomerowe dla wagonów towarowych, osobowych i lokomotyw, amortyzatory do zderzaków elastomerowych, aparaty pochłaniające do sprzęgów automatycznych, urządzenia cięgłowe i punktowe hamulce torowe). Wszystkie te nowatorskie urządzenia są przeznaczone do ruchu na styku systemów kolejowych 1435 / 1520 mm.

Ostatnim punktem seminarium była prezentacja zestawu przestawnego SUW 2000 oraz wózków z zamontowanymi na nich zestawami przestawnymi na torach postojowych stacji PKP Gdańsk-Oliwa.

Uczestnicy wysoko ocenili wartość merytoryczną przedstawionych wykładów, jak również dobrą organizację seminarium.

Większość uczestników postulowała zorganizowanie seminarium poświęconego tematyce styku systemów kolejowych 1435/1520 w roku 2006.

Na zakończenie seminarium uczestnicy przyjęli wnioski zaadresowane do władz polskich i europejskich, aby zintensyfikowano prace nad nowymi unormowaniami prawnymi i podjęto więcej konkretnych działań promujących i ułatwiających komunikację kolejową wschód-zachód:

  1. Istniejące perspektywy wzrostu przewozów kolejowych pomiędzy systemami kolejowymi 1435 mm i 1520 mm wymagają poważnej intensyfikacji prac zmierzających do rozwoju środków technicznych dla osiągnięcia lepszego poziomu interoperacyjności pomiędzy tymi systemami.
  2. Dotychczasowe prace normalizacyjne UIC/OSZhD, które doprowadziły do powstania wspólnych kart UIC/OSZhD stanowią podstawę dla dalszego rozwoju technologii i metod koniecznych dla kolejowych przewozów wschód-zachód.
  3. Jednakże konieczny jest dalszy rozwój prac standaryzacyjnych w kierunku poprawy interoperacyjności technicznej pomiędzy obu systemami i promowanie innowacyjnych rozwiązań technicznych.
  4. Wymagane jest także podjęcie działań dla włączenia istotnej części wspólnych standardów zarówno do Wspólnotowych Specyfikacji TSI jak i do właściwych dokumentów OSZhD. w związku z tym uczestnicy seminarium proponują uwzględnienie niniejszych konkluzji podczas prac nad mandatem dla Europejskiej Agencji Kolejowej i rozważenie włączenia do mandatu wyraźnego wskazania do opracowania propozycji zapisów dotyczących: zagadnień interoperacyjności pomiędzy systemami kolejowymi 1435 mm / 1520 mm, oraz systemu kolejowego 1520 mm do uwzględnienia w europejskich pracach legislacyjnych.
  5. Uczestnicy seminarium uważają także, że systemy oceny zgodności urządzeń i technologii dla obu systemów powinny ulec zbliżeniu oraz że powinny być rozważone zasady wzajemnego uznawania certyfikacji.
  6. Uczestnicy seminarium uzgodnili także, że istniejącą stronę internetową seminarium należy przekształcić w platformę wymiany informacji o problematyce interoperacyjności pomiędzy obu systemami przy współpracy z UIC, OSZhD i innymi instytucjami. Propozycja ta została podjęta przez Stowarzyszenie na rzecz Interoperacyjności i Rozwoju Transportu Szynowego w Polsce (SIRTS) - członka UNIFE.